درک عمیقتری از عملکرد، تفاوتها، کاربردها و حتی نکات نگهداری گیربکسهای اتومات
مبدل گشتاور (Torque Converter):
بهجای کلاچ در گیربکسهای دستی استفاده میشه. وظیفهاش انتقال قدرت بهصورت نرم از موتور به گیربکس هست. داخلش یک پمپ، توربین، و استاتور وجود داره که با روغن کار میکنن.
دندههای سیارهای (Planetary Gears):
ترکیبی از چرخدندههای خورشیدی، سیارهای، و رینگی هست که برای تعویض دندههای مختلف استفاده میشن.
کلاچها و باندها:
برای قفل یا آزاد کردن قسمتهایی از دندههای سیارهای بهکار میرن.
واحد کنترل الکترونیکی (TCM یا ECU):
فرمان تعویض دندهها بر اساس دور موتور، سرعت، فشار روغن و وضعیت پدال گاز از اینجا صادر میشه.
نوع گیربکس | نرمی رانندگی | شتابگیری | مصرف سوخت | هزینه تعمیر | دوام | مناسب برای |
---|---|---|---|---|---|---|
Torque Converter | بالا | متوسط | متوسط | بالا | بالا | همهکاره، خودروهای خانوادگی |
CVT | بسیار بالا | کم | بسیار کم | متوسط | متوسط | شهری و اقتصادی |
DCT / DSG | متوسط به بالا | بسیار بالا | کم | بالا | متوسط | خودروهای اسپرت |
AMT | پایین تا متوسط | کم | کم | پایین | متوسط | خودروهای اقتصادی |
تعویض منظم روغن گیربکس:
مهمترین نکته! روغن گیربکس وظیفه خنککاری، روانکاری و کنترل هیدرولیک دندهها را دارد. معمولاً هر 60 تا 100 هزار کیلومتر باید تعویض شود (بسته به نوع خودرو و شرایط رانندگی).
گرم نکردن خودرو در هوای سرد:
چند دقیقه اجازه دهید خودرو در حالت درجا کار کند تا روغن گیربکس گرم شود.
استفاده صحیح از دندهها:
– موقع پارک، همیشه دنده را روی P قرار بده.
– برای توقف کوتاه (مثل پشت چراغ قرمز) روی D بمانید، نیازی به زدن N نیست.
پرهیز از رانندگی تهاجمی:
تعویض ناگهانی دنده بین D و R یا گاز دادن شدید در سربالاییها میتواند آسیب جدی به گیربکس وارد کند.
سرویس منظم با دیاگ:
هر چند وقت یکبار (مثلاً هر 20 هزار کیلومتر) دیاگ گیربکس انجام بدهید تا خطاها بررسی شوند.
مزدا ۳ (6AT): گیربکس اتومات سنتی، نرم و قابل اطمینان
پراید AMT: گیربکس دستی با تعویض خودکار، ساده و اقتصادی
تویوتا کرولا CVT: بسیار نرم، مصرف پایین
هیوندای i20 DCT: سریع اما کمی حساس