1404/03/20
نحوه کار گیربکس اتوماتیک به زبان ساده
برخلاف گیربکس دستی که راننده باید خودش دنده را تعویض کند، در گیربکس اتوماتیک این وظیفه به عهده مجموعه‌ای از سنسورها، شیرهای الکترونیکی (solenoids)، و واحد کنترل گیربکس (TCU) است. به‌طور خلاصه: گیربکس با توجه به سرعت خودرو، دور موتور (RPM)، و فشار پدال گاز، بهترین دنده را انتخاب می‌کند. سیستم هیدرولیک یا الکترونیکی انتقال قدرت را بین دنده‌ها انجام می‌دهد. مبدل گشتاور (Torque Converter) به جای کلاچ، انتقال نرم نیرو از موتور به گیربکس را ممکن می‌سازد.
🔩 بررسی دقیق انواع گیربکس اتومات
1. گیربکس اتوماتیک هیدرولیکی (AT)
-
اجزاء اصلی: مبدل گشتاور، دنده‌های سیاره‌ای (Planetary Gears)، شیرهای برقی
-
مزایا: دوام بالا، نرمی در تعویض دنده
-
معایب: سنگین، مصرف سوخت بالاتر نسبت به CVT و DCT
2. گیربکس CVT
-
مکانیزم: استفاده از دو پولی مخروطی و تسمه فلزی برای ایجاد نسبت‌های بی‌نهایت متغیر
-
مزایا: راندمان بالا، مصرف سوخت پایین، شتاب پیوسته
-
معایب: حس تعویض دنده ندارد، نگهداری حساس
3. گیربکس DCT (Dual Clutch Transmission)
-
مکانیزم: دو کلاچ مجزا؛ یکی برای دنده‌های فرد، دیگری برای زوج
-
مزایا: تعویض دنده سریع و بدون وقفه، عملکرد عالی در رانندگی اسپرت
-
معایب: هزینه بالا، حساس به گرما و استفاده در ترافیک
4. گیربکس AMT
-
نوعی گیربکس دستی است که با اکچویتورهای الکترونیکی کنترل می‌شود.
-
مزایا: قیمت مناسب، مصرف سوخت شبیه دستی
-
معایب: لگ هنگام تعویض دنده، کمتر نرم از سایر مدل‌ها
🧰 نکات فنی و نگهداری پیشرفته
-
روغن گیربکس اتوماتیک مخصوص است و با روغن موتور فرق دارد؛ حتماً از نوع توصیه‌شده توسط سازنده استفاده کنید.
-
تعویض دیرهنگام روغن باعث آسیب به قطعات داخلی مانند مبدل گشتاور و شیرهای برقی می‌شود.
-
زمان‌های تعویض دنده را زیر نظر بگیرید؛ اگر احساس کردید تعویض دنده‌ها دیر یا با ضربه انجام می‌شود، احتمالاً مشکلی در سیستم وجود دارد.
-
در حالت P و N گاز دادن ممنوع است؛ می‌تواند به گیربکس آسیب بزند.
⚙️ چه نوع گیربکسی برای چه کسی مناسب است؟
| نوع گیربکس | برای چه کسانی مناسب است؟ |
|---|---|
| AT (سنتی) | رانندگان معمولی، کسانی که دنبال دوام هستند |
| CVT | رانندگانی که مصرف سوخت پایین و نرمی می‌خواهند |
| DCT | عاشقان رانندگی پرشتاب و اسپرت |
| AMT | کسانی که بودجه محدود دارند ولی گیربکس اتومات می‌خواهند |
