گیربکس‌های اتوماتیک به خاطر راحتی و عملکرد خوب، از محبوب‌ترین انواع جعبه‌دنده‌ها در خودروها به شمار می‌روند

با درک ویژگی‌ها، مزایا و معایب آن‌ها، رانندگان می‌توانند تصمیم بهتری در مورد نوع گیربکس مناسب برای خود بگیرند و نگهداری مناسبی از آن‌ها داشته باشند.

گیربکس‌ها (جعبه‌دنده‌ها) یکی از اجزای کلیدی سیستم انتقال قدرت خودروها هستند و به انتقال انرژی تولید شده توسط موتور به چرخ‌ها کمک می‌کنند. گیربکس‌های اتوماتیک (خودکار) به‌خصوص به خاطر سهولت و راحتی در رانندگی محبوبیت زیادی دارند. در زیر به توضیح بیشتر در مورد گیربکس‌های اتوماتیک می‌پردازیم.

 ۱. انواع گیربکس‌های اتوماتیک

 الف. گیربکس‌های اتوماتیک پیشرفته
1. *قدرت انتقال متغیر (CVT)*:
   - این نوع گیربکس از یک سیستم دو قرقره استفاده می‌کند که می‌توانند به طور پیوسته از قطر کوچک به بزرگ تغییر کنند و به همین دلیل انتقال قدرت بدون جابجایی محسوس دنده را امکان‌پذیر می‌کند. این بدین معناست که موتور همیشه در بازده ایده‌آل خود کار می‌کند.
   
2. *گیربکس‌های دوکلاچه (DCT)*:
   - این سیستم از دو کلاچ مستقل برای دنده‌های زوج و فرد استفاده می‌کند. این گیربکس‌ها می‌توانند بدون قطع توان از یک دنده به دنده دیگر انتقال یابند و به همین دلیل شتاب سریع‌تری را فراهم می‌آورند.

3. *گیربکس‌های اتوماتیک سنتی (Torque Converter)*:
   - این گیربکس‌ها معمولاً شامل چندین دنده (معمولاً 4 تا 10 دنده) هستند و از مبدل گشتاور (تورک کانورتر) برای انتقال قدرت از موتور به جعبه‌دنده استفاده می‌کنند. این سیستم به راننده این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به تعویض دنده، به راحتی رانندگی کند.

 ب. گیربکس‌های اتوماتیک معلول
- این نوع گیربکس‌ها معمولاً در وسایل نقلیه خاص یا خودروهای کوچک استفاده می‌شوند و به جای دنده‌های اتوماتیک، از یک سیستم ساده استفاده می‌کنند که معمولاً به ترمزها یا موتور وابسته است.

 ۲. مزایا و معایب گیربکس‌های اتوماتیک

 مزایا:
- *راحتی در رانندگی*: نیازی به تعویض دنده نیست و راننده می‌تواند بر روی مسیر تمرکز کند.
- *کاهش خستگی*: به ویژه در ترافیک‌های سنگین، رانندگی با گیربکس اتوماتیک بسیار راحت‌تر است.
- *عملکرد بهبود یافته*: برخی از نسل‌های جدید گیربکس‌های اتوماتیک می‌توانند به مصرف سوخت بهینه‌تر کمک کنند و شتاب بهتری نسبت به جعبه‌دنده‌های دستی داشته باشند.
- *امکانات پیشرفته*: بسیاری از گیربکس‌های اتوماتیک شامل ویژگی‌هایی مانند حالت‌های رانندگی مختلف (اقتصادی، ورزشی و ...) هستند.

 معایب:
- *هزینه تعمیر و نگهداری*: گیربکس‌های اتوماتیک معمولاً هزینه‌های بالاتری برای تعمیر و نگهداری دارند.
- *وزن بیشتر*: معمولاً سنگین‌تر از جعبه‌دنده‌های دستی هستند، که می‌تواند بر روی مصرف سوخت تأثیر بگذارد.
- *تأخیر در شتاب*: ممکن است در بعضی مواقع احساس تأخیر در پاسخ به پدال گاز داشته باشید، خصوصاً در گیربکس‌های قدیمی‌تر.

 ۳. نحوه کارکرد گیربکس اتوماتیک

در گیربکس‌های اتوماتیک، یک مبدل گشتاور (تورک کانورتر) قدرت موتور را به دنده‌ها منتقل می‌کند. وقتی پدال گاز فشرده می‌شود، مبدل گشتاور دور موتور را به دنده‌های مختلف منتقل می‌کند و به این ترتیب خودرو به جلو حرکت می‌کند. سنسورهایی نیز در سیستم وجود دارند که اطلاعاتی در مورد وضعیت خودرو (سرعت، بار و ...) را به کنترلر الکترونیکی (TCM) می‌فرستند.

بر اساس این اطلاعات، کنترلر تصمیم می‌گیرد که دنده‌ها را چه زمانی تغییر دهد. این تغییر دنده می‌تواند در بین دنده‌های مختلف و با دقت بالایی انجام شود، که می‌تواند به بهبود عملکرد و رانندگی کمک کند.

 ۴. نگهداری از گیربکس اتوماتیک

برای طول عمر بیشتر گیربکس‌های اتوماتیک، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:

- *تعویض روغن گیربکس*: روغن گیربکس باید در فواصل منظم تعویض شود تا باعث افزایش عملکرد و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی شود.
- *بررسی سطح روغن*: مطمئن شوید که سطح روغن گیربکس در حد مناسب است.
- *اجتناب از شتاب ناگهانی*: شتاب ناگهانی می‌تواند به گیربکس فشار آورد.
- *استفاده از حالت‌های مختلف رانندگی*: در صورتی که خودرو این قابلیت را دارد، از حالت‌های رانندگی مناسب استفاده کنید که به حفظ سلامت گیربکس کمک کند.